آزربایجان ميللی جبهه‌سی‌نين اساسنامه‌سی (AMC)
يوردوموز آزربایجان دونيانين ان گؤزل، زنگين و قديم اؤلکه‌لريندن بيری‌دير. بونا گؤره‌ده قديم چاغلاردان، بؤيوک پارلاق مدنيت اوجاغی تانينميشدير. قوزئی آزربایجان مستقيل اؤلکه کيمی بوتون ساحه‌لرده اينکيشاف ائتسه‌ده، آنجاق آزربایجان ميللتی‌نين چوخلوغون تشکيل ائدن جنوبی آزربایجانلي‌لار، بوگون ايرانين سياسی خريطه سينده يئرلشيب‌لر، و بو اؤلکه‌ده ياشايان اهالی‌نين ياريسيندان چوخونو تشکيل ائدن آزربایجان تورکلری‌نين، ايستر تاريخی، مدنيتی، ايسترسه‌ده ديلی اؤزلليکله بو سون عصيرده يادلارين آياقلاری آلتينا آتيليب‌دير. بو اونو بيرداها ثبوت ائديرکی، سيستماتيک ضد اينسانی متودلارلا ياشاديغيميز چاغداش عصيرده بو ميللتين اولو وارليغی آسيميله سياستيله يوخا چيخير!!
بو فلاکت‌لره سون قويماق اوچون، «آزربایجان ميللی جبهه‌سی» وطنداشلاريميزين ميللی طلبلرينی حياتا کئچيريلمه‌سی يولوندا چئشيتلی ايجتماعی، سياسی شخص‌لردن و گروپلاردان عبارت آشاغيداکی مسئله‌لرده مشترک فيکيرلر اؤزرينده ياراندی.
۱- بيرينجی ماده:
آزربایجان ميللی جبهه‌سی‌نين پروگرامی و اينسانی – دموکراتيک ايستکلری ۱۴ ماده‌دن عبارت ۲۰۰۳-جی ايل مارت آينين ۲۱ ده ياييلان مراجعت‌ده قيد اولدوغو کيمی آشاغيدا گؤستريلير:
۱) بين‌الخالق اؤلچولره داياناراق، تاريخی تورپاقلاريميزدا ياشايان هر بير انسانين ميللی حقوقلارينين قورونماسی، هر بير وطنداشين سئچيم حاقی‌نين تانينماسی، ميللی قورولوشلاريميزين (پارلمان، ايجرا حاکيميتی و محکمه‌لر يارانماسی.)
۲) دونيا اينسان حاقلاری اعلاميه‌سی‌نين ايجراسی.
۳) آزربایجان خالقينين مستقيل بير ميللت کيمی اؤز ديل، ادبيات، تاريخ و مدنيتی‌نين قورويوب ساخلانماسی، آزادليغی يولوندا ايقتصادی، ايجتماعی و سياسی ساحه‌لرين گئنيشلنديريلمه‌سی.
۴) اينسانی بيرليک و مساواتين يارانماسی، تبعيض و هر آيری – سئچمه‌ليگين آرادان گئتمه‌سی: جينسی، ديل، دين، سياسی اعتيقاد و نژادی تبعيض‌لر.
۵) دؤولت و حاکيميت قورومونون، دين قوروموندان آيری اولماسی: سکولاريسم يا لائيسيته.
۲- ايکينجی ماده:
آزربایجان ميللی جبهه‌سی‌نين عضولری، ديگر ميللی اورگان و پارتيالار آشاغيداکی شرطلرله فعاليت گؤسترمه‌ليدير:
۱) سياستده اعتماد قازانماق اوچون ميللی داياقلارا سؤيکنمه‌لی، يادلارا باغليليقدان اوزاق اولمالی.
۲) دموکراتيک پرنسيپلره اساسلانيب باشقالاری‌نين فيکير، رای، تکليف و سياستلرينه حورمتله ياناشمالی.
۳) آزربایجان ميللی جبهه‌سی‌نين مقصدينه نايل اولماسی اوچون، ان عمده مسئله‌کيمی ميللی حرکاتا اينانمالی.
۳- اوچونجی ماده:
آزربایجان ميللی جبهه‌سی‌نين اورگانلاری:
۱) قورولتای
۲) آزربایجان ميللی جبهه‌سی‌نين شوراسی
۳) ايجرا هئيتی
۴) (مرکزيت) دبيرخانا و تشکيلات اورگانلاری
۵) خزانه‌دار (مالييه)
۶) ايتيم (تعليم) و پروگرام
۷) تبليغات و تشويقات (روابط عمومی)
۸) تشکيلات
۹) تحقيقات
۱۰) احتياج اولورسا اورگانلارين سايينی آرتيرماق.
بو شماره‌لرين شرحی:
۳-۱ قورولتای:
قورولتای سياسی اورگان و پارتيالاردان سئچيلنلر تمثيلچی‌لردن عبارتدير. ۳ ايلده بير دفعه قورولتای کئچيريلمه‌ليدير:
بيرينجی قيد: جنوبی آزربایجاندا، اؤلکه خاريجينده، عموميتله دونيانين بير چوخ جغرافی بؤلگه‌لرينده اورگانيزه شکلينده فعاليت گؤسترن سياسی پارتيالار، ميللی گروپلار و ديگر ايجتماعی توپلوملار اؤز تمثيلچی‌لرينی قورولتايا گؤندرمه‌ليدير.
ايکينجی قيد: عضولرين قورولتايدا ايشتراکلاری سئچيم پرنسيپلريندن آسيلی‌دير و بو ساحه‌ده شورا طرفيندن معين آئين‌نامه حاضيرلانماليدير.
اؤچونجو قيد: بيرينجی قورولتای تشکيل اولونانا قدر تاسيس‌چيلر هئيتی، شورانين و ايجرا هئيتی‌نين وظيفه‌لرينی داشيرماليديرلار و اويغون زامان و مکان ايچرسينده ميللی جبهه‌نين ساغلام گؤجونه داياناراق، نهايت دئموکراتيک قورولتاين رای ايله وظيفه‌سينی باشقا وطنداشلارينا دؤور ائده‌جک.
۳-۲ آزربایجان ميللی جبهه‌نين شوراسی:
عموميتله جبهه‌نين شوراسی ۹ نفر اصلی عضو ۵ نفر علی‌البدل عضو و ۳ نفر مفتيش‌ده‌ن عبارتديرکی قورولتای طرفيندن گيزلی رای ايله سئچيليب و نوبتی قورولتايا‌ده‌ک وظيفه داشيرماليديرلار.
قيد- علی‌البدل‌لر اوچون ۹ نفر اصلی عضوده‌ن سونرا قالانلار ۵ نفره‌ده‌ک آرتيق رايی اولانلار ترتيب‌ايله سئچيله‌جک‌لر. عکس تقديرده علی‌البدل‌لر اوچون يئنی‌ده‌ن رای آليناجاق.
ميللی شورانين وظيفه‌لری:
۱) قورولتايين سئچديگی استراتژی‌يه نظارت ائتمک.
۲) ايجرائی هئيتين تکليف‌لرينه قرار وئرمک.
۳ ) ميللی و سياسی جمعيت‌لرين و پارتيالارين عضو اولماسيله باغلی قرار وئرمک.
۴) شورانين و باشقا اورگانلارين رای و تکليف‌لرينه قرار وئرمک.
۵) تست و آراشديرما کميسيياسينی يارادماق.
۶) شورانين عادی اجلاسی آيدا بير دفعه کئچيريلمه‌لی دير و ايجرائی هئيتين بو اجلاسلاردا اشتراکی اؤنملی‌دير.
۳-۳ ايجرا هئيتی:
بو اورگان قورولتای طرفيندن سئچيلير و نوبتی قورولتايا‌ده‌ک اؤز فعاليتينی دوام ائتمه‌لی‌دير.
ايجرا هئيتين وظيفه‌لری:
ايجرا هئيتی بير باشا آزربایجان ميللی جبهه‌سی‌نين قانونو تمثيلچی‌سی‌دير و اونون وظيفه‌لری آشاغيدا قيد اولونور:
۱) قورولتايين قرارينا اساسلاناراق مبارزه، استراتژی و تاکتيک‌لر يولون سئچمه‌سی
۲) اورگان و تشکيلاتلاردا فعالليق گؤسترنلر آراسيندا وظيفه بؤلگوسونون آپاريلماسی
۳) بوتون مالييه خرجلری‌نين بودجه‌يه گؤره ايرلی آپاريلماسی و ايلک بودجه پروگرامينين شورايا تقديم ائديلمه‌سی
۴) اجرا هئيتی‌نين و اونون تشکيلات اورگانلاری‌نين ايجرا پرنسيپلری‌نين حياتا کئچيريلمه‌سينه مسئولاشديرماق
۵) ميللی شورانين قراريندان سونرا موجود پلاتفورما ايچرسينده آيری- آيری شخص‌لرله، سياسی گروپلارلا، ها بئله ايجتيماعی تشکيلات و اورگانلارلا امکداشليغين آپاريلماسی
۶) بوتون دانيشيقلارين، قرارلارين و خرج‌لرين پروتوکولون حاضيرلاييب، منتظم شکيلده ساخلانماسی
۷) ايلليک راپورتون شورايا تقديم ائديلمه‌سی عمده مسئله کيمی قورولتاين قارشيسيندا مسئوليتين داشينماسی
۸) ايجرا ائديله‌جک فرمانلارين تشکيلات و اورگانلارا گؤندريلديکدن سونرا نظارتين ائديلمه‌سی
۹) وظيفه داشييان اورگانلار ايجرا هئيتی‌نين نظارتی آلتيندا اولمالی
۳-۴ مرکزيت دبيرخانا و تشکيلات اورگانلاری:
واحدلر آراسيندا علاقه ياراتماق و ايجرا هئيتين قرار و نظرلرينی ديگر اورگانلارا چاتديرماق و سندلری ساخلاماقدان عبارتدير
۳-۵ خزانه‌دار (مالييه):
بو اورگان‌نين وظيفه‌سی بودجه‌نی حاضيرلاماق و معين قايناقلاردان مالييه يارديمی آلماقدان عبارتدير
بوتون مالييه مسئله‌لری مرکزی اورگانين اساسنامه‌سی اؤزرينده حياتا کئچيريلديکدن سونرا، سندلر مرکزی شورايا گؤندريلمه‌ليدير. بوتون گلير گتيرن منبع‌لر (کانستلر، سرگيلر و سايره…) مرکزی شورانين اجازه‌سی ايله حياتا کئچيريلير.
۳-۶ ايتيم (تعليمات و پروگرام):
بو اورگانين وظيفه‌سی جبهه‌نين سياسی و ايجتماعی ساحه‌لرينده، عين زاماندا گوندليک مسئله‌لر و جبهه‌نين مبارزه يولو ايله باغلی بيلگي وئرمک‌دير
۳-۷ تبليغات و تشويقات (روابط عمومی):
بو اورگانين وظيفه‌سی جبهه‌نين هم داخلينده و همده خاريجينده آزربایجانليلارلا و همچنين دونيا آزربایجانليلاری ايله علاقه ياراتماقدير.
بيان‌نامه‌لر، قزه‌ته‌لر و ديگر نشريات‌لار ايجرا هئيتی طرفيندن حاضيرلانييب ياييلماليدير. مصاحبه‌لر، کنفرانسلاری حاضيرلاماق و چئشيتلی وسائط ايله جبهه‌نين سياسی فيکيرلرين و پروگراملارين يايماق.
ميللی جبهه‌نين ماراقلارينی احاطه ائتمک اوچون علاقه‌لرين بوتون بؤلگه‌لرده رابطه، نشريات، راديو و ساير … اورگانلار ميللی جبهه‌نين استراتژی چرچيوه سينده ايجرا هئيتی‌نين ترکيبينده فعاليت گؤسترمه‌لی‌دير، يئرلی اهالی‌نين ديلينده مصاحبه‌لرين، وئريليشلرين کئچيريلمه‌سی يالنيز ايجرا هئيتی‌نين قراريندان سونرا حياتا کئچه بيلر.
۳-۸ تشکيلات:
عضولر قبول ائتمک، اورگانلار تشکيل ائديلديکدن سونرا بو اورگانلار آراسيندا علاقه‌لرين و ماراقلارين ياراديلماسی
۳-۹ تحقيقات:
بو اورگانين مسئولو (سوروملوسو) ميللی شورا طرفيندن سئچيلير و وظيفه‌لری آشاغيدا عبارتدير:
۱) ايجرا پروگراملارين تشکيلی و اونون سرانجام راپورتلاری‌نين شورايا تقديم ائديلمه‌سی
۲) اورگانلارا نامزد اولانلارين صلاحيت وئرديکدن سونرا راپورتلاری ايجرا هئيتينه تقديم ائدمک
۳) شخص‌لرين صلاحيت‌لرين معين مرحله‌لرده حاضيرلاماق
۴) شخص‌لرين و جبهه‌نين ايشلری حققينده تنقيد، شکايت‌لرين نتيجه‌لری حاققيندا راپورتلاری مسئوليت داشييانلارا تقدیم ائتمک
۵) بوتون وظيفه‌لر و صلاحييت‌لر حققينده تحقيقاتلا باغلی پرنسيپ پروگرامی حاضيرلاييب، قرار چيخاريلماسی اوچون شورايا تقديم ائتمک
۶) ثمره‌لی سندلر و مدرک‌لرين منبعين تانيماق، داخلده و خاريجده اولان گروپلارا شاميل اولان سندلری (مطبوعات، نشريات) توپلاييب و فايدالانماق.
۴- دؤردونجی ماده: عضولوک، اونون شرط‌لری و حقوق‌لاری:
۱) رسمی عضولر ميللی جبهه‌نين تشکيلات اورگانی طرفيندن عضو اولانلاردير. عضولر آشاغيدا گؤستريلن شرط‌لری رعايت ائتمه‌لی‌دير:
الف) ميلليتی آزربایجانلی و ۱۸ ياشيندان يوخاری اولمالی
ب) ميللی جبهه‌نين اساسنامه‌سينی قبول ائتمک
پ) کنار تشکيلات و پارتيالارا عضو اولمامالی
ت) کرمينال ايشلردن اوزاق اولمالی و جبهه‌نين پرنسيپ‌لرين رعايت ائتملی
س) عضولوک حاقلاری واختيندا اؤده‌لينمه‌لی. عضولوگه قبولدان سونرا همن شخصه تشکيلات طرفيندن عضولوک کارتينی تقديم ائتمه‌لی
ج) عضو اساسنامه اؤزرينده داورانيشماسا آشاغيداکی کيمی جزالاناجاقدير:
شفاهی اخطار، کتبی اخطار، وظيفه‌ده‌ن چيخارماق، عضؤلوک‌ده‌ن بير ايل کنارا (معلق) ساخلاماق و عضو حقوقلاريندان محروم ائتمک، عضولوگون لغو ائتمک.
۲) گروپلار:
گروپلار اوچ جور اولاراق رسمی عضولردن، باغليلاردان و حمايه دارلاردان عبارتدير.
۳) رسمی عضولر:
سياسی، ايجتيماعی و ايقتيصادی پروگراملارين حاضيرلاماسيندا اؤز فيکير و رای‌لرينی سؤيله‌ين و ديگر عضولرين تکليف‌لرينه قرار وئره بيلر.
۴) باغليلار:
ايجتيماعی، سياسی و ديگر مباحثه‌لی مسئله‌لرده فيکير آيريليغی اولورسادا، جبهه‌نين عمومی استراتژی‌سينی ايرلی آپاريلماسيندا گؤسترمه‌ليدير.
۵) حمايه دارلار:
اؤز نظر و ديققت‌لرينی يوروتمه‌ده‌ن ميللی جبهه‌نين پروگراملارينی حمايه ائديرلر. بو گروپلار جبهه‌نين کئچيرديگی ايجلاسلاردا و چيخان قرارلاردا ايشتراک ائتمک حقوق‌لارينا مالک دئييل‌لر.
۵- بئشينجی ماده:
دونيانين چئشيتلی يئرلرينده ميللی جبهه نماينده‌ليکلری‌نين تشکيلی (ايجرا هئيتی، شهر کميته‌سی، شورادان عبارتدير)
۱) بير: اؤز عضولريندن چئشيتلی يئرلرده موقتی ايجرا هئيتی‌نين ياراديلماسی. بو اورگان ميللی جبهه‌نين اساسنامه‌سی اؤزرينده گوندليک ايشلری‌نين مسئولو اولاجاق.
۲) ايکی: شورالار: موقتی ايجرا هئيتی گئنيش علمی فيکيرلری اولان صلاحيتلی شخص‌لری توپلاماقدان عبارتدير. شورا ايجرا هئيتی ايله مسئله‌لری مشورت ائتديکدن سونرا اؤز نظرينی سويله‌يه بيلر. شورانين ترکيبی ميللی جبهه‌نين بؤلگه‌ده موجود اولان عضولری‌نين ساييندان آسيلی دير و اونلارين سايی ۱۰ نفرده‌ن آرتيق اولماسی هئيتين قراريندان آسيلی دير. شورانين اختياری و نظامی، جبهه مرکزيندن اعلان اولونماليدير.
۳) اوچ: عضو اولماق شرط‌لری: عضو اولماق ايجرا هئيتی‌نين و يا بؤلگه‌ده‌کی کميته‌نين اختياريندا اولان، آشاغيداکی شرط‌لره سؤيکنمه‌ليدير:
الف) کونوللولر عريضه يازماقلا ماراق گؤسترير
ب) کونوللولره ۲ نفر رسمی عضولرين تصديقی گرک‌دير
پ) تشکيلات اورگانی ۴- جی ماده‌نی نظرده توتاراق يئنی عضو حاققيندا بيلگی توپلاديقدان سونرا قرار وئرمه‌لی‌دير. گرک اولورسا يئرلی ايجرا هئيتين ديگر عضولرين نظرين ائشيدديکدن سونرا، بو عضولرين صلاحيتی حاققيندا فيکير سؤيله‌يه بيلر
ت) معين مرحله‌لردن سونرا يئنی تشکيلات اورگانی طرفيندن عريضه‌لر مرکزی شورايا گؤندريلير و همين شخص‌لره عضولوک کارتلاری تقديم اولوندوقدان سونرا اجلاسلاردا ايشتراک ائتمک اوچون صلاحيت وئريلير
۴) دؤرد: محلی کنفرانسلار: ميللی جبهه‌نين محلی کنفرانسلاری ايلده بير دفعه تشکيل اولور، همبسته گروپلاردان- دا بير نفر رسمی مکتوب ايله تانينيب و ايشتيراک ائده بيلر.
۵) بئش: سئچکيلر: اگر يئرلی عضولرين سايی ۵۰ نفردن آز اولورسا بوتؤلوکله ايشتراک ائده بيلر. ساييلاری ۵۰ نفری کئچيرسه او زامان هر ۱۰ نفر اؤز آراسيندا بير نفری سئچيب نماينده کيمی گؤندره بيلر.
۶) آلتی: يئرلی کنفرانسين وظيفه‌لری: شورا و ايجرا هئيتی‌نين راپورتونو دينله‌مک. ميللی جبهه‌نين آماجلارينی حياتا کئچيرمک اوچون ساغلام فيکير سويله‌مکله يئنی ايجرا هئيتی‌نين و يا شورانين سئچيلمه‌سی.
۷) يئتدی: کنفرانسين فوق‌العاده کئچيريلمه‌سی:
اگر يئرلی ايجرا هئيتی اؤز وظيفه‌سينين عهده سيندن گلمه‌سه و يا استعفا ائدرسه، هابئله ميللی جبهه‌نين استراتژی‌سی‌نی دؤزگون استقامته يؤنتمه‌سه، بئله تقديرده يئرلی شورا ميللی جبهه‌نين مرکزينه خبردارليق ائتملی و پرنسيپلر چرچيوه سينده يئنی ايجرا هئيتی سئچيلمه‌ليدير. يئنی ايجرا هئيتی سئچيله نه‌قدر مرکزيت طرفيندن بير نئچه نفر صلاحيتلی شخص‌لره يئرلی ايجرا هئيتی‌نين فعاليتينی دوام ائتديرمک اوچون موقتی حقوق وئريلير.
۶- آلتينجی ماده: مسئوليت‌ده‌ن چکيلمک:
مسئول عضولرين هر بيری آشاغيدا گؤستريلن مسئله‌لره گؤره اؤز صلاحيت‌لريندن اوزاقلاشديريلير
۱) استعفا ائتمک و بو استعفا ايجرا هئيتی طرفيندن تصديق اولونماسی
۲) اگر مسئول عضو مسافرته گئدرکن يئرلی ايجرا هئيتينه بير آی اؤنجه خبر وئرمز‌سه
۳) اگر آرديجيل اولاراق اؤچ دفعه اجلاسلاردا ايشتراک اتمزسه
۷- يئتدینجی ماده:
بو اساسنامه ۷ ماده‌دن عبارت اولاراق آزربایجان ميللی جبهه‌سی‌نين مؤسس هئيتی‌نين ۲/۵/۲۰۰۳ تاريخينده اجلاسيندا تصويب اولونوب. [۱۴ ماده‌ليک پلاتفورم، ۲۰۱۶- جی ايلين مارت آيی، گون شرايطينه گؤره يئنيلنميشدير]
ايضاح: بو اساسنامه اورژينال‌ايله مقايسه و عينی‌دير. باشقا نسخه بو نسخه‌ايله فرقلی اولارسا اعتبارسيز ساييلاجاق.